Tłumaczenie filmów – jak się to robi?

Tłumaczenie filmów odbiega od klasycznego przekładu słowa pisanego. Praca z materiałem audiowizualnym wymaga od tłumacza stosowania różnych technik przekładu. Kłopotliwe może też okazać się tłumaczenie używanego przez aktorów slangu. Słowa czy zwroty pochodzące z potocznego zasobu danego języka są trudniejsze do zrozumienia i przetłumaczenia. Wreszcie tłumaczenie napisów online oznacza konieczność uwzględnienia przez tłumacza ograniczonej ilości miejsca na ekranie i wyważonego doboru słów. Jak przetłumaczyć film z angielskiego na polski? Sprawdzamy, jak pracuje tłumacz.

Tłumaczenia filmów – trzy rodzaje

Rozwój kinematografii (a dokładniej kina dźwiękowego) spowodował, że studia filmowe musiały znaleźć sposób na pokonanie bariery językowej. Jak przetłumaczyć film na polski lub inny język? Początkowo popularna była produkcja filmu w kilku wersjach językowych naraz. Przykładowo film „The Merry Widow” z 1934 r. został wyprodukowany w dwóch wersjach językowych – angielskiej i francuskiej. Ten sposób miał jednak swoje wady, a największymi były czasochłonność produkcji i wysokie koszty. To właśnie spowodowało, że z czasem tłumaczenia filmów zyskały na popularności.

Współcześnie tłumacz filmów może wykonać następujące tłumaczenia:

• Dubbing. Oryginalne dialogi są zastępowane dialogami w innym języku. Tłumacz dokonuje przekładu filmu, a następnie do pracy przystępują dialogiści.

• Napisy. Tłumacz filmów przygotowuje napisy, które następnie są synchronizowane z materiałem i wyświetlane w trakcie seansu. Tłumaczenie filmu, a precyzując tłumaczenie napisów do filmów, w ostatnich latach zyskuje na popularności – z napisów korzystają również osoby niedosłyszące i niesłyszące.

• Listę dialogową. Tłumaczenie filmu jest czytane przez lektora (tzw. voice-over), a w tle słychać oryginalne dialogi. Wersja lektorska jest najpopularniejsza w krajach Europy Wschodniej.

To zamawiający ustala, jaki format tłumaczenia filmu zostanie przyjęty. Profesjonalny tłumacz filmów zawsze dopytuje, jak tłumaczenie zostanie wykorzystane docelowo. Ponieważ tłumacze filmów mają w tej kwestii doświadczenie, mogą też wskazać najkorzystniejsze rozwiązanie.

Tłumaczenie filmów w praktyce

Tłumaczenie filmu, czy to fabularnego, czy też dokumentalnego wiąże się z wieloma wyzwaniami. Jak przetłumaczyć film z angielskiego na polski? Złożone może okazać się już tłumaczenie tytułów filmów. Oryginalne tytuły często są nieprzetłumaczalne bądź dokładne tłumaczenie byłoby pozbawione sensu.

Przykładowe niedosłowne tłumaczenia tytułów filmów:

• „Die Hard” – tłumaczenie filmu: „Szklana pułapka”.

• „Hannibal Rising” – tłumaczenie filmu: „Hannibal. Po drugiej stronie maski”.

• „Duplex” – tłumaczenie filmu: „Starsza pani musi zniknąć”.

• „Married… with Children” – tłumaczenie serialu: „Świat według Bundych”.

• „Bold and Beautiful” – tłumaczenie serialu: „Moda na sukces”.

Tłumacze filmów muszą zmierzyć się nie tylko z samymi słowami – muszą wziąć jeszcze pod uwagę obraz i muzykę. Niektóre wypowiedzi bohaterów mogą być zrozumiałe dopiero w kontekście i dlatego uważne słuchanie nie zawsze wystarcza, aby tłumaczenie było trafne.

W przypadku filmów nie zawsze pojawia się specjalistyczne słownictwo, ale często tłumacz filmów musi zmierzyć się z gwarą czy slangiem. Kłopotem mogą okazać się wulgaryzmy, przysłowia i utarte zwroty, które najczęściej mają drugie znaczenie, odmienne od dosłownego. Wszystkie te niuanse mają ogromny wpływ na jakość tłumaczenia filmów i w konsekwencji na sposób, w jaki odbierze je widz.

Od strony technicznej tłumacze filmów muszą pamiętać o limicie znaków w przypadku napisów. Jednocześnie na ekranie może pojawić się jedynie ograniczona pula słów – z reguły tłumacz musi podzielić napisy na 2-3 linijki. W przeciwnym razie widz nie będzie w stanie śledzić zarówno tekstu, jak i obrazu. To od tłumaczy filmów wymaga zwięzłości i czasem wiąże się z koniecznością kondensowania rozwlekłych dialogów.

Tłumaczenia filmów są czasochłonne

Niuanse językowe sprawiają, że tłumacz filmów nad jednym odcinkiem serialu lub filmem fabularnym może spędzić nawet kilka dni. Finalnie wszystko zależy od jakości dźwięku, tematyki materiału i umiejętności tłumacza. Im ma on większe doświadczenie, tym przekład tekstów zajmuje mu mniej czasu. Nie bez znaczenia jest też wsparcie – wielu tłumaczy nie wyobraża sobie tłumaczenia filmów bez użycia specjalistycznego programu.

Często tłumacz napisów do filmów korzysta z zewnętrznych programów. Profesjonalne oprogramowanie posiada wbudowany translator, który wspiera tłumacza i – co ważniejsze – pozwala od razu synchronizować przygotowane napisy z filmem. W rezultacie tłumacz może na bieżąco modyfikować te fragmenty tłumaczeń, które tego wymagają, np. ze względu na swoją długość.

Z iloma minutami filmu dziennie pracuje tłumacz? Doświadczony tłumacz, którego specjalnością są tłumaczenia specjalistyczne, najczęściej jest w stanie przełożyć w godzinę do 9 tys. znaków. Tłumacze filmowi na przełożenie ok. 10 minut filmu potrzebują do 4 razy więcej czasu. Gdy tłumacz kończy swoją pracę, pozostaje jeszcze wykonanie korekty. Tę pracę najczęściej wykonuje już inny specjalista, dzięki czemu możliwe jest wyłapanie wszystkich błędów. Dopiero wówczas tłumaczenie filmu trafia do klienta.

Gdzie szukać dobrego tłumacza filmów?

Przeciętna wytwórnia filmowa w Hollywood realizuje w ciągu roku nawet 20 filmów. Zasadniczo zatem pracy dla tłumaczy filmów nie brakuje. Specjaliści zajmują się jednak tłumaczeniem filmów nie tylko fabularnych czy dokumentalnych, ale coraz częściej również materiałów dostępnych choćby w serwisie YouTube.

Zlecając tłumaczenie filmu (tłumaczenie głosu z filmu) zamieszczonego w serwisie YouTube na język angielski, twórca materiału nagranego w języku polskim może dotrzeć do odbiorców z zagranicy. Szczególnie popularne jest tłumaczenie filmów z polskiego na angielski. Nie jest to przypadek – tym drugim językiem na świecie posługuje się ponad 360 mln ludzi, a to pozwala dotrzeć z przekazem do szerokiej publiczności.

Z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na tłumaczenie napisów online, na rynku takie usługi świadczy wiele osób. Nie każda z nich tłumaczenie tekstów filmowych traktuje jako zajęcie na pełen etat. Komu zatem zlecić tłumaczenie filmów, tłumaczenie napisów do filmu lub tłumaczenie głosu z filmu?

Choć kultura pracy z filmem ma niewiele wspólnego z tłumaczeniami specjalistycznymi, to chętnych nie brakuje. Jeżeli poszukujesz solidnego, profesjonalnego tłumacza filmów i oczekujesz przekładu na najwyższym poziomie, skorzystaj z oferty renomowanego biura tłumaczeń. Ponieważ biura tłumaczeń zatrudniają tłumaczy specjalizujących się w różnych tłumaczeniach (specjalistycznych, przysięgłych, filmów), to są w stanie zapewnić najlepszą jakość usług i satysfakcjonujący rezultat.